اصولاً ضابطان دادگستری به اشخاصی گفته میشود که تحت نظارت و آموزشهای مقام قضایی در کشف جرم و بازجویی مقدماتی و حفظ و آثار دلایل جرم و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم و ابلاغ اوراق و اجرای تصمیمات قضایی به موجب قانون اقدام مینمایند. جز در موارد خاص مانند جرایم زیست محیطی یا امور مربوط به زندانیان و غیره که حسب مورد مأمورین شکاربانی یا زندان ضابط دادگستری محسوب میشوند اصولاً در کشور ما نیروی انتظامی وظیفه ضابط بودن را به صورت عام برعهده دارد.
در این بحث به بررسی حدود اختیارات و وظایف آنها میپردازیم.
* ضابطان دادگستری تحت نظارت دادستان و مقامات قضایی انجام وظیفه میکنند و مکلفند دستورات مقام قضایی را اجرا کنند.
* ضابطان دادگستری به محض اطلاع از وقوع جرم مراتب را جهت کسب تکلیف و اخذ دستور لازم به مقام قضایی اعلام میکنند البته اگر جرم ارتکابی از جمله جرایم مشهود باشد باید تمام اقدامات لازم را برای حفظ صحنه جرم و آثار و علائم به جا مانده از آن و نیز جلوگیری از فرار متهم و تبانی او به عمل بیاورند و سریعاً موضوع را به اطلاع مقام قضایی برسانند.